"Elektrikli ve hibrit araçlar sanayimize düşmeye başladı"

Bursa Oto Tamircileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Mustafa Geç:

• Okunma sayısı : 261
• 04.Tem.2024
• Okuma Süresi 5 Dk.
• Fb'de Paylaş'
• Twitter'da Paylaş

ÖZEL RÖPORTAJ -1

BURSAHABER16 - Bursa Oto Tamircileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası  Başkanı Mustafa Geç, otomobil piyasasında elektrikli ve hibrit araç sayısında çok hızlı bir artış yaşandığına dikkat çekerek, bu yeni teknolojiler konusunda oto tamircilerinin eğitimine ağırlık verdiklerini açıkladı. Bursa’da yıllardır tamamlanmayan Kestel Çataltepe Sanayi Sitesi yüzünden oto tamircisi esnafının mağdur olduğunu da hatırlatan Başkan Geç, sektörün sorunlarını BURSAHABER16 ile paylaştı. Başkan Geç ile yaptığımız uzun röportajı ikiye böldük. İki günlük dizi röportajda oto tamircisi esnafının gündeminde neler olduğunu  zevkle okuyacağınıza inanıyoruz.  Röportajın bugünkü bölümünde sayıları her geçen gün artan hibrit ve elektrikli araçların tamir ve bakımı konusunda oto tamircilerinin ne gibi çalışmalar yaptıklarını bulacaksınız.  

-Başkanım konuya orta yerinden girmek istiyorum. Bursa Tofaş ve Renault gibi Türkiye'de otomobil sanayinin önemli markaların fabrikalarını barındırıyor. Bu nedenle Bursa'daki oto tamircilerin güçlü bir  donanıma sahip olması gerekiyor. Bursa'daki oto tamircilerin İstanbul, Ankara, İzmir veya diğer illerdeki oto tamircilerine göre bilgi ve görgü seviyesi gerçekten yüksek mi?

 -Kesinlikle öyle... Aynı zamanda Ankara'da Türkiye Madeni Eşya Sanatkarları Federasyonu'nda da görev yapıyorum. Bu federasyonumuza bağlımeslek dallarımızdan bir tanesi de otomotiv. Federasyona bağlı toplamda 280 oda  bulunuyor. 280 odanın 138 tanesi ise bizim gibi oto tamircileri veya oto sanatkarları odası. Bu görevim dolayısıyla Türkiye'nin çeşitli illerine giderek eğitimler veriyorum.

Sizin de belirttiğiniz gibi Bursa bir otomotiv şehri. Eğitim konusunda bizim bir üniversitemiz var. Üniversitemizde de otomotiv sektörünün her bir kademesi olduğundan dolayı bizim için çok büyük bir avantaj. Hakeza meslek liselerimizin birçok bölümünde otomotivle alakalı bölümlerde eğitim veriliyor. Ben Federasyondaki görevim gereği diğer illeri dolaşıyorum.

 Ve bu eğitim imkanlarının diğer illerde Bursa'da kadar olmadığını gözlemliyorum.

Ayrıca TOFAŞ ve Renault'un yanısıra bir de TOGG var. Araç ve yedek parça üretiminde avantajlarımız var. Özellikle montaj ağırlıklı yan sanayi çok fazla olması da diğer bir avantajımız.

ESKİDEN TOFAŞ VE RENAULT DEDİNİZ Mİ ARABA ÇEŞİTLERİ BİTERDİ

-Geriye dönüp baktığınızda zaman zaman otomotiv sektöründeki teknolojik gelişim sizi şaşırtır mı? İş yerinizi açtığınız zaman teknoloji ile bugüne kıyaslar mısınız?

-Hiç karşılaştırmak istemiyorum aslında... Biz 1982 yılında imalata başladığımız zaman kauçuk presler insan gücüyle çalışan bir makineydi. Şimdi öyle değil. Mesela o zaman bir parçayı basacaksanız bahsettiğim kollu preslerde kalıbını yaptırmanız parçaya göre değişiyordu. İkili üçlü dörtlü yaptırabiliyoruz. Ama şimdi bu otomatik preslerde dörtlü bastığınız bir parçayı 14'lü 20'li basma şansınız bulunuyor.  Eskiden üreten imalat yapan azdı. Araba çeşitliliği de azdı.  Tofaş ve Renault dediğiniz zaman bitiyordu araba çeşitleri.. Ama şimdi çeşitlilik fazla teknoloji çok ileride. Zaten teknolojiye ve değişime ayak uydurabilen devam edebiliyor

FORDÇU AHMET USTA, RENO'CU İLHAN USTA, JAPONCU MEHMET USTA

-Günümüzde bir çok araba markası var. Her markanın çeşit çeşit modelleri var. Bu kadar çeşitlilik oto tamircilerinin işini zorlaştırıyor mu?

-Sektörümüzde önceden rektifiyeci diye tabir ettiğimiz bir kesim vardı. Eski ustalarımız rektifiyesini kendi yapanlardı. Örneğin kapağını kendi yapardı,  debriyajını kendi yapardı, direksiyonu kendi yapardı. Tabi teknoloji değişti. TOFAŞ ve Renault, atölyeye geldiği zaman frenini de debriyajını da bakımını da motorunu da bir usta yapardı. Ama artık günümüzde uzmanlaşma söz konusu. Oto fren ayrı, şanzıman ayrı ayrı ayrı ustalar gerektiriyor.

Araç çeşitliliği çok olunca kendini yetiştirebilen esnaflarımız, ustalarımız da markalaşıyor. İşte atıyorum Fordçu Ahmet Usta, Renaultçu İlhan Usta veya Japoncu Mehmet usta gibi ünvanlarla tanınmaya  başlıyorlar.

Tabii bu söylediklerim çok istisna. Oto tamirci arkadaşlarımızın çoğunluğu anlayabildikleri ve teknolojiyi takip ettikleri ölçüde TOFAŞ'a Hundai'ye veya TOYOTA'ya bakabiliyor; bizim tabirimizle karma bakıyor. 

-Araba arızaları Türkiye'de bölgelere göre değişiyor mu? Her bölgenin belirgin olan arıza tipleri bulunur mu?

-Arıza iklim şartlarına göre değişebiliyor. Örneğin antifiriz ölçümleri Bursa'da farklı Erzurum'da farklıdır. Burada antifiriz -15 yeterli olur ama Erzurum'da olmaz. Ama bir balata lambasının yanışı Erzurum'da aynı Bursa'da aynıdır. O malzemenin yıpranmışlığıyla alakalı bir süreçtir.  Dolayısıyla bu tür arızalarda bir değişiklik olmaz.

FİYAT TARİFESİNİ BELİRLERKEN HER İLÇEDEN BİR USTA ALIYORUZ

-Araba tamir fiyatlarını oda olarak siz mi belirliyorsunuz?

-Bizler oda olarak her yıl bir fiyat tarifesi çıkartıyoruz. Fakat fiyat tarifeleri tamamen tavsiye niteliğindedir.

-Fiyat tarifeleri nasıl belirleniyor?

-Her sektörden bir üyemizin olduğu komisyonumuz var. Her ilçeden ustalar alıyoruz. Hangi fiyat tarifesini çıkartacaksak o meslek dallarındaki ustalarla istişare ediyoruz. Oranı belirleyip ve ondan sonra üst kuruluşumuz olan BESOP'a bildiriyoruz. BESOP'tan sonra bir belediye, valilik vs süreci var. Oralardan onay aldıktan sonra az önce dediğim gibi tavsiye niteliğinde esnafımıza duyuruyoruz. Böylece müşteriyle esnafın arasında yaşanabilecek olumsuzluklarda bir başvuru noktası tesis ediyoruz.

TEKNOLOJİ GELİŞSE DE USTAYA OLAN İHTİYAÇ BİTMEYECEK 

-Yapay zeka, dijitalleşme sizin sektörü nasıl etkiliyor?

-Muhakkak ki  etkileyecek. Mesela hibrit ve elektrikli araçlar çıktı. Bunlar yaygınlaşınca ustaların işi farklı olacak denildi. Böyle bir şey olmadı. Elbette ki elektrikli araçların yağ bakımı yok, filtresi yok, vesaire yok ama diğer yönüyle her şeyi mevcut. Yani yağı filtresi yok ama o elektriğin içindeki arıza yapabilecek bir sürü kalem var. O yüzden de teknoloji ne kadar değişse de ilerlese de ustaya mutlaka ihtiyaç duyulacaktır.   

-Hibrit ve elektrikli araç demişken üyelerinize geleceğin teknolojisi bu tür araçlar hakkında yeterli eğitim veriyor musunuz?

-Eğitimin hiçbir kademesi bence yeterli değil. 2018 yılında göreve geldiğimizden bugüne kadar, elektrik, elektronik, otomatik şanzıman ve sizin de dediğiniz gibi  günümüzün popüler konuları hibrit ve elektrikli araçlar ile ilgili tüm eğitimleri veriyoruz.

Yapmış olduğumuz protokol gereği eğitimleri Uludağ Üniversitesi Teknik Bilimler Fakültesi'ndeki hocalarımız veriyor. Küçük Sanayi BESOP Eğitim Merkezi'nde Bursa Oto Tamircileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası'na ait olan bir eğitim salonu yaptık. Orayı da aktif hale getirdik. Orada da Avrupa Birliği için bir proje hazırladık. 30 Mayıs 2024 itibariyle ilk eğitimimizi orada verdik.

OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ TEMEL EĞİTİMİ VERİYORUZ

-Ne eğitimi veriliyor?

-Haftada üç gün orada eğitim veriyoruz. Hocalarımızla, ustalarımızla ve bu projeyi yapan arkadaşlarımızla ortak bir karar alarak öncelikle eğitime çırak ve kalfalarımızdan başladık. Yani otomotiv teknolojileri temel eğitimi gibi bir eğitim programımız var. Haftada üç akşam 120 saatlik bu eğitim bu ayın 10 gibi de bitecek. Ayrıca bu salonumuzda bu eğitim programımız bittikten sonra değişik sektörlerde değişik mesleklerde eğitimler vermeyi de planlıyoruz.

-Türkiye'de kaç hibrit ve elektrikli araç var?

-80 bin civarında. 2023 Eylül itibariyle hibrit ve elektrikli araçların Türkiye'deki satış oranı yüzde 11-12 arttı. Bu çok ciddi bir rakam ve böylesi bir artış 5 yıl gibi süre alır diye hesap ediyorduk.  Gelecek iki yılda ciddi bir şekilde hibrit ve elektrikli araçlar sanayimize düşecek; ki düşmeye başladı da. Bu amaçla söz konusu bu araçlarla ilgili eğitimlerimize hız verdik. Ayrıca 2024'de çok çeşitli markalar piyasaya girdi ve daha hala da girmeye de devam ediyor. Bunların çok kısa sürede sanayilerimize de düşeceğini tahmin ediyorum.

-Hibrit ve elektrikli araç tamiri eğitimleri ne zaman başladı?

-Geçen yıl Temmuz ayında ilk eğitimi verdik. Ankara'da görevim olmasından dolayı oda olarak Uludağ Üniversitesi ile yaptığımız protokolü federasyon olarak da yaptık. Türkiye'nin çeşitli illerine gidip eğitim veriyoruz. Esnafı bu konuda hazırlayıp bilgilendiriyoruz.

MERCEDES, BMW VE LAND ROVER'INI USTALARIMIZA EMANET EDİYOR

-BMW veya Mercedes gibi araçlara sahip insanlar sanayideki ustalara arabalarını tamire getiriyorlar mı?

-Bizim çok değerli ustalarımız ve esnafımız var. İşine yatırım yapan, işinin arkasında duran birçok esnafımız var. Bunun markası BMW de olsa markası Mercedes'de olsa markası Landrover da olsa bizim esnafımıza gelip işini yaptırıyor. Bu arabaların işleri sadece serviste olmuyor. Bizim esnafımızda bu arabaların sorunlarının üstesinden çok rahatlıkla geliyor.

SİGORTALAR KONUSUNDAKİ SORUNLARI ÇÖZDÜK

-Sigortalara sık sık muhatap oluyorsunuz. Onlarla aranızda sorunlar yaşanıyor mu?

-Sigortalarla bizim özellikle kaporta ve boya esnafımız etkileniyor.  Orada da şöyle bir sıkıntı vardı. Bu esnafımıza ekspertiz yapmaya gelen arkadaşlarımız maalesef ki bağımsız bir çalışma ortamında olduklarını zaman zaman unutuyorlar. Ama 24 Mayıs 2024'te Sigorta Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Federasyonumuz bir görüşme yaptı. Bu şikayetlerin bir çoğu da ortadan kaldırıldı.

-Ne gibi sıkıntılar vardı?

-Sigorta şirketleri ödemeyi ustaya değil araç sahibine yapıyordu. Öyle olunca da araç sahibinin hesabında bir sıkıntı olması durumunda; örneğin para bloke olabiliyordu,  o zaman da bizim esnafımız mağdur oluyordu. Paranın tahsil edilmesi zorlaşıyordu.

Ekspertiz de verilen ücretler düşük kalıyordu.Yine tedarikte sıkıntı vardı. Fakat 3. yıl önce esnafımızın yaşadığımız sıkıntılar artık azalmış durumda. Elbette ki yok mu var? Tabii ki ama bu sıkıntılarla inşallah sana içerisinde tamamen yok olacaktır.